Mirra to oleożywica uzyskiwana z drzew i krzewów balsamicznych (Commiphora). Najbardziej powszechnym, znanym i najbogatszym w składzie jest krzew Commiphora myrrha. Oleożywica ceniona była już w Starożytności. Sięgano po nią w rytuałach religijnych, a także używano w celach leczniczych i pielęgnacyjnych. Była bazą perfum olejowych. Dawała też jeden z najcenniejszych olejków eterycznych, który z dużym prawdopodobieństwem pozyskiwano już na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. Obecnie ceni go branża perfumiarska oraz medycyna naturalna. Dzisiaj przybliżamy olejek mirrowy — właściwości i zastosowanie, historię i bogactwo składników tej starożytnej, biblijnej esencji.
Historia: Jak wykorzystywali olejek mirrowy Starożytni?
Olejek mirrowy jest jedną z najstarszych esencji. Żywicę z drzew i krzewów balsamicznych stosowali Starożytni Arabowie, Egipcjanie, a także Grecy i Rzymianie. Nazwa „mirra” wywodzi się z języków semickich i oznacza „gorzki”. Tysiące lat temu wykorzystywana była w nabożeństwach religijnych. W Starożytnym Egipcie była jednym z głównych składników olejów do balsamowania zwłok, a jej palenie oczyszczało powietrze ze złych duchów i energii. Mirra odgrywała też ważną funkcję w judaizmie, gdzie również stosowano ją do balsamowania zwłok. Do tej pory kadzidło znane pod nazwą „ketoret” palone jest w świątyniach żydowskich. Od początku istnienia chrześcijaństwa żywica z drzew balsamicznych jest składnikiem kadzidła wykorzystywanego w nabożeństwie liturgii. To właśnie mirra była jednym z darów przyniesionych nowonarodzonemu Jezusowi przez Trzech Króli i to ona posłużyła do balsamowania jego zwłok. Zgodnie z przekazem Ewangelii Św. Marka przed ukrzyżowaniem Jezusowi podano wino zaprawione mirrą (którego jednak odmówił), co miało łagodzić ból. Był to standardowy napój podawany wówczas skazańcom.
Olejek mirrowy w Starożytności był nie tylko elementem obrzędów religijnych, ale także cennym lekiem i kosmetykiem. Stosowano go na rany, a także na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych jako środek przeciwzapalny i wykrztuśny. Możnowładcom służył do pielęgnacji jamy ustnej, a w formie płukanki stosowany był w bólach zębów i stanów zapalnych dziąseł i przyzębia.
Mirra była też składnikiem nawilżających i natłuszczających balsamów i perfum. Pachnący olejek eteryczny mirrowy znany był już w II tysiącleciu p.n.e. Metodą destylacji oleożywicy pozyskiwała go Tapputi-Belat-ekalli uznana za prekursorkę naturalnych olejków eterycznych i pierwszą twórczynię perfum. Balsamiczna esencja była m.in. jednym z 16 zapachów tworzących tzw. kyphi - najbardziej popularne perfumy wśród możnowładców Starożytnego Egiptu. Eteryczny olejek mirrowy uwielbiały m.in. Hatszepsut i Kleopatra. Do XIV wieku był on jednym z darów, które składali sobie królowie podczas wizyt dyplomatycznych.
Produkcja: Jak pozyskuje się olejek mirrowy?
Naturalny olejek eteryczny mirrowy pozyskuje się z oleożywicy drzew i krzewów balsamowców z gatunków Commiphora, z których najbardziej ceniona jest odmiana Commiphora myrrha. Rośliny rosną naturalnie na suchych glebach i w regionach o klimacie gorącym, kontynentalnym. Najbardziej wartościowa żywica pochodzi z terenów Afryki — z Somalii, Etiopii i Sudanu. Wypływa ona z drzew w sposób naturalny w formie bladożółtej, gęstej cieczy. Pod wpływem promieni słonecznych szybko ulega ona krystalizacji i przybiera formę drobnych, cennych grudek o barwie czerwonobrązowej. Zbiory wymagają cierpliwości. Na niektórych plantacjach przyspiesza się ten proces, nacinając korę drzew.
Skrystalizowana oleożywica jest poddawana procesowi destylacji parą wodną. Jego efektem jest olejek mirrowy.
Olejek mirrowy: zapach, wygląd i smak
Esencja jest gęsta i lepka. Trzymana w chłodzie często wymaga podgrzania przed użyciem w ciepłej wodzie lub poprzez pocieranie butelki w dłoniach, ale to może trwać trochę długo. Barwa jest różna — od bursztynowobrązowej po ciemnozielonkawożółtą.
Zapach naturalnego olejku eterycznego mirrowego jest głęboki, ciepły, drzewny, przez niektórych opisywany jako „kościelny”. Od Starożytności był bazą dla balsamów, kremów i perfum. Obecnie chętnie sięgają po niego tacy twórcy zapachów jak Tom Ford, Yves Saint Laurent, Guerlain, Jo Malone. Jest on nutą bazy i utrzymuje się na ciele najdłużej. Perfumy z mirrą najczęściej są wytrawne, nieco ciężkie, bardziej wieczorowe i zimowe.
Jednak naturalny olejek mirrowy jest ceniony nie tylko za swój unikalny zapach, ale także za potwierdzone licznymi badaniami właściwości lecznicze. Często sięga po niego przemysł farmaceutyczny i medycyna naturalna, która wykorzystuje go m.in. w formie aromaterapii.
Co potrafi olejek mirrowy?
Eteryczny olejek mirrowy — właściwości i zastosowanie: Na co pomaga olejek mirrowy?
W esencji znajduje się ponad 70 różnych składników aktywnych, wśród których najwięcej jest terpenoidu curzene (ponad 40%). Ma on właściwości przeciwzapalne, gojące i zabliźniające. W 2022 r. badano także jego wpływ na zahamowanie rozwoju komórek glejaka wielopostaciowego u myszy, a wyniki są niezwykle obiecujące.
To właśnie dzięki dużemu stężeniu tego terpenoidu olejek mirrowy jest najstarszym, znanym środkiem pielęgnacyjnym jamy ustnej. Odkaża, działa antybakteryjnie, goi stany zapalne, a także łagodzi ból zęba. W medycynie naturalnej stosuje się go także w formie płukanki na ból gardła i migdałków.
Odkażające i łagodzące działanie mirry warto wykorzystać w problemach skórnych. Może być panaceum na stany zapalne, trądzik różowaty i owrzodzenia. Łagodzi świąd, pieczenie i zaczerwienienie. Jest jednym z najlepszych naturalnych środków na skaleczenia i rany. Przyspiesza ich gojenie. Olejek mirrowy jest też środkiem przeciwgrzybiczym. Można dodawać go do kąpieli w przypadku zakażeń dłoni, paznokci, stóp i stref intymnych, a także w celach profilaktycznych. Polecany jest w szczególności osobom często uczęszczającym na basen, saunę, jacuzzi, gdzie nietrudno o zakażenie. Jest pomocny w walce z kandydozą.
Esencja wykazuje też właściwości wykrztuśnie — rozrzedza wydzielinę, aktywizuje pracę rzęsek oskrzelowych i ułatwia jej transport, czyli odkrztuszanie. Aromaterapia dyfuzorami ultradźwiękowymi oraz okłady z użyciem olejku mirrowego polecane są w przeziębieniach i infekcjach układu oddechowego.
Esencja wspomaga też układ immunologiczny, dlatego warto po nią sięgać w okresie rekonwalescencji po przebytej chorobie.
Dużą część w składzie olejku eterycznego mirra stanowią furanoseskwiterpeny, np. furanoelemanes, furanoeudesmanes i furanogermacranes, które wykazują właściwości przeciwpasożytnicze, przeciwbakteryjne, a badania potwierdzają także ich działanie przeciwbólowe poprzez wywieranie wpływu na receptory opioidowe w mózgu. Olejek świetnie sprawdza się w bólach kręgosłupa różnego pochodzenia oraz mięśni i stawów. Warto stosować jako część leczniczego masażu.
Eteryczny olejek mirrowy — właściwości i zastosowanie na płaszczyźnie psychicznej
Esencja ma głębokie właściwości kojące. Wycisza i uspokaja, a także redukuje napięcie, stres i lęki, dzięki czemu wykazuje właściwości antydepresyjne. Głęboki, ciepły, balsamiczny zapach poprawia koncentrację, a także pozwala wejrzeć w głąb siebie. Nic więc dziwnego, że od tysiącleci jest nieodzowną częścią wszelkich procesów modlitewnych i medytacyjnych. Zachęcamy do takiego wykorzystywania olejku eterycznego w formie aromaterapii lub palenia czystej oleożywicy w kominku.
Przed medytacją lub modlitwą olejek mirrowy rozcieńczonym w olejach bazowych można wmasować w skórę na skroniach, za uszami, a także po wewnętrznej stronie nadgarstków i stóp.
Bezpieczeństwo: Jak stosować i jak dawkować olejek mirrowy?
Stosując olejek mirrowy, należy zachować zasady bezpieczeństwa zalecane przy innych olejkach eterycznych. Najłagodniejsza jest aromaterapia dyfuzorami ultradźwiękowymi. Wystarczy dodać 3-5 kropli produktu na każde 100 ml wody i rozpylać w powietrzu przez 30-40 minut. To świetny sposób do medytacji, modlitwy, przy przeziębieniu. Dyfuzor warto też postawić w sypialni. Olejek mirrowy odstresowuje ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu.
Relaksacyjnie i wyciszająco zadziała również kąpiel z dodatkiem esencji. Należy ją tylko wcześniej rozpuścić w olejach bazowych do stężenia 2-4% (czyli 6-12 kropli olejku na łyżkę bazy). To także sposób na podrażnienia skóry, rany, a także owrzodzenia i infekcje grzybicze.
Na bóle pomaga masaż olejkiem mirrowym rozpuszczonym w olejach bazowych w proporcji identycznej jak do kąpieli. Można zastosować także okłady gazą nasączoną ciepłą wodą i olejkiem eterycznym.
Olejek eteryczny mirra można stosować w zabiegach olejowania skóry dojrzałej i z pierwszymi zmarszczkami. Zapobiega utracie wilgoci, a w ten sposób hamuje procesy wiotczenia, utrzymując napięcie i elastyczność.
Płukanka z esencji i wody jest idealna w przypadku problemów jamy ustnej.
Dzieci: Czy olejek mirrowy jest bezpieczny dla najmłodszych?
Produktu mirrowego nie należy stosować u najmłodszych dzieci. Zresztą jego intensywny, silny aromat jest źle przez nie tolerowany. Esencję można wprowadzić dopiero ok. 5-6 roku życia, a wcześniej należy wykonać test skórny.
Ze względu na to, że olejek mirrowy wspomaga ruchy macicy, nie jest też wskazany dla kobiet w ciąży.
