
Manuka (Leptospermum Scoparium) występuje jedynie na ograniczonym terytorium. W Nowej Zelandii rośnie tylko jeden gatunek rośliny, w Australii wyróżnia się ich 85. Krzew lubi trudne warunki atmosferyczne - suszę, wysoką temperaturę i kwaśną glebę. Od wieków napary wykorzystywane były przez rdzennych mieszkańców w leczeniu licznych dolegliwości. Dzisiaj naturalny olejek eteryczny manuka na stałe rozgościł się już w medycynie naturalnej. Stosowany jest w formie aromaterapii, kąpieli i masażu, a jego łagodzące właściwości wykorzystuje branża kosmetyczna. Dzisiaj przybliżamy działanie tej nieco jeszcze niedocenianej u nas esencji.
Historia i pochodzenie: Jak pozyskiwany jest olejek eteryczny manuka?
Manuka należy do tej samej rodziny drzew mirtowatych co kunzea, czyli kanuka oraz bardziej znane drzewo herbaciane. Leptospermum Scoparium jest niewielkim, wiecznie zielonym krzewem o drobnych liściach. Kwitnie od wiosny do lata, a jego drobne kwiaty przybierają białą barwę z delikatnymi, różowymi muśnięciami. Pozyskuje się z nich najdroższy obecnie miód na świecie. Co ciekawe, nie ma on tak bogatej historii jak nasze rodzime wyroby pszczelarskie. Produkowany jest dopiero od XIX wieku. Pszczoły nowozelandzkie i australijskie nie były miododajne. Dopiero po sprowadzeniu nowych gatunków owadów z Europy udało się wykorzystać możliwości i właściwości, jakie dają kwiaty manuka.
Od wieków Maorysi i Aborygeni stosowali okłady z liści, kwiatów i kory na miejscowe rany, owrzodzenia, a także na leczenie problemów i chorób skóry. Inhalacja w formie parówki natomiast używana była w stanach przeziębienia i w gorączce. Niektóre źródła donoszą o stosowaniu rośliny również w bólach o charakterze kolkowym, przy czerwonce, biegunkach, bólach pleców i sztywności kręgosłupa.
Zainteresowanie olejkiem eterycznym z manuka wzrosło w ciągu ostatnich 30 lat, a liczne badania potwierdzają jego prozdrowotne właściwości. Esencja powstaje w procesie destylacji parą wodną gałązek i liści zbieranych w okresie od późnej wiosny do wczesnej jesieni, kiedy roślina jest najbardziej bogata w substancje eteryczne i składniki aktywne. Wydajność materiału waha się od 0,2% do 1%. Najbardziej wartościowe są esencje, których produkcja przebiega w trybie slow, z zachowaniem możliwie jak najniższej temperatury i ciśnienia, co zmniejsza straty w składnikach aktywnych.
Jak pachnie olejek manuka?
Esencja ma ziołowy i ziemisty zapach, w którym jednak czuć mocną nutę słodyczy. Jest wyrazisty, dlatego często sięga po niego branża kosmetyczna. Wykorzystywany jest np. w mydłach, balsamach i szamponach. Aromat nie jest jednak tak perfumeryjny jak siostrzanej esencji - olejku eterycznego kanuka i lepiej komponuje się z lżejszymi zapachami olejków cytrusowych, a w szczególności orzeźwiających eterycznych olejków bergamotowych.
Różnorodność: Dlaczego warto sprawdzać Karty Charakterystyki Produktu Manuka?
Olejki eteryczne manuka charakteryzują się ogromną różnorodnością pod względem składu. Wpływ ma na to wiele czynników, takich jak gatunek krzewu, z którego są pozyskiwane, chemotyp, warunki środowiskowe oraz czas zbioru materiału roślinnego.
Dotychczasowe badania wykazały, że w olejkach manuka występuje aż 100 różnych fitoskładników o działaniu prozdrowotnym, z których 51 stanowi 95% składu. Od ich stężenia i rodzaju zależą właściwości. Warto więc uważnie czytać Karty Charakterystyki Produktu, które posiadają najlepszej jakości wyroby o 100% wartości terapeutycznej.
Olejek manuka - właściwości i zastosowanie: Czym zachwyca esencja?
Organiczna esencja ma podobne działanie do olejku z drzewa herbacianego, jednak ostatnie badania wykazały, że może być od niego nawet 30-krotnie silniejsza. Nic więc dziwnego, że zyskuje coraz większe uznanie wśród znawców i specjalistów medycyny naturalnej.
Ceni go w szczególności branża kosmetyczna. Wykazuje on bowiem właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i antywirusowe. Polecany jest w leczeniu wszelkich zmian i zapaleń skóry. Ten naturalny olejek eteryczny warto stosować na trądzik, egzemę, atopowe zapalenie skóry i łuszczycę. Warto po niego sięgać przy owrzodzeniach i trudno gojących się ranach, np. na odleżyny. Należy tylko pamiętać o bardzo dużym jego rozcieńczeniu w kosmetycznych olejach bazowych. Jest też dobry na rany i zadrapania, a także łagodzi oparzenia słoneczne.
Jego słodki zapach odstrasza owady. Jest naturalnym repelentem, a obecnie trwają badania nad wykorzystaniem go w kosmetykach przeciw komarom i kleszczom. Stosowany miejscowo po rozpuszczeniu łagodzi też swędzenie i pieczenie po ukąszeniach.
Jest inhibitorem histaminy, co oznacza, że działa antyalergicznie. Zmniejsza ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji zarówno skórnych, jak i ze strony układu oddechowego.
Badania potwierdziły także jego działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Olejek eteryczny manuka hamuje namnażanie się, np. bakterii gronkowca. Jest wskazany przy leczeniu dolegliwości ze strony układu trawiennego oraz oddechowego. Zmniejsza biegunkę, bóle brzucha, ułatwia odkrztuszanie i udrażnia zatoki. Ma także działanie wzmacniające w okresie rekonwalescencji po przebytej chorobie.
Działanie olejku manuka na sferę psychiczną i emocjonalną jest obecnie mniej zbadane, a tym samym nadal niedoceniane. Aromaterapia dyfuzorami ultradźwiękowymi z zastosowaniem kilku kropli esencji łagodzi stany emocjonalne, równoważy, uspokaja, wycisza i redukuje stres. Polecana jest w szczególności osobom skłonnym do stanów depresyjnych, katastrofizacji i ruminacji.
Jak stosować olejek manuka?
Esencja dzięki swoim właściwościom ma wszechstronne zastosowanie, a metod korzystania z jej prozdrowotnego działania jest kilka. Pierwsza i najłagodniejsza jest aromaterapia dyfuzorami ultradźwiękowymi. Rozpylanie esencji w powietrzu przez 20-40 minut wystarczy, by zadziałała ona zarówno na płaszczyźnie somatycznej, jak i emocjonalnej. Podobnie działa inhalacja prosto z buteleczki, jednak wdychanie esencji może podrażniać śluzówki nosa, więc należy podejść do tej metody dość ostrożnie.
Masaż i aromatyczna kąpiel pozwalają walczyć z problemami skórnymi, działają też profilaktycznie. Po te sposoby regularnie powinny sięgać osoby, które zmagają się z łuszczycą, egzemą czy atopowym zapaleniem skóry.
Olejek manuka sprawdza się jako dodatek do kosmetyku do cery trądzikowej i do szamponu do włosów przetłuszczających się oraz dotkniętych łupieżem.
Jak dawkować esencję manuka?
Produkt należy do dość łagodnych, nietoksycznych olejków eterycznych. Rzadko wywołuje reakcje alergiczne. Bezpieczne jego stężenie w przypadku aplikacji na skórę to 2-4%. Odpowiada to 6-12 kroplom esencji na łyżkę oleju bazowego (15 ml).
W dyfuzorze należy stosować proporcje 3-5 kropli na każde 100 ml wody w urządzeniu.
Czy naturalny olejek eteryczny kanuka można stosować u dzieci?
Chociaż esencja należy do dość łagodnych w zapachu, ma silne działanie. Nie poleca się jej stosowania przy noworodkach i dzieciach do 2 roku życia. Przy pierwszym użyciu koniecznie należy przeprowadzić test wskazujący tolerancję na składniki esencji. U starszych dzieci można wykonać miarodajny test skórny.
Olejku z drzewa manuka nie powinny też stosować kobiety w ciąży, matki karmiące w sposób naturalny oraz osoby uczulone na którykolwiek ze składników esencji. Natomiast osoby przewlekle chore i przyjmujące na stałe leki powinny skonsultować z lekarzem prowadzącym wprowadzenie olejku manuka do codziennych zabiegów leczniczych i pielęgnacyjnych.